دیگ روغن از جمله مهم ترین تجهیزاتی است که از آن در صنایع مختلف استفاده می کنیم؛ در واقع این دیگ یک نوع سیستم گرمایشی است که روغن به عنوان یک سیال انتقال گرما کاربرد دارد؛ همچنین این دیگ ها با محیا کردن شرایط مناسب برای تولید و نگه داری روغن، به عملکرد بهینه در فرآیند های صنعتی نیز کمک می کنند کاربرد این مخزن ها رساندن دمای یک سیال به نقطه جوش بالا و یا گرم نگه داشتن آن است.
امروزه این مخزن ها در صنایع بیشتر دیده می شوند به عنوان مثال در صنایعی که نمیتوانیم از حرارت مستقیم استفاده کنیم از دیگ های روغن برای انتقال حرارت غیر مستقیم استفاده می کنیم. در طراحی و ساخت برج تقطیر از این دیگ های جوش آور استفاده می شود.
دیگ روغن داغ چیست؟
بویلرهای روغن داغ در صنعت به عنوان یکی از سیستم های گرمایشی شناخته شده می شوند که در آن ها از روغن به عنوان سیال انتقال گرما استفاده می کنند. اصلی ترین شناسه های این سیستم یک دیگ و لوله های مارپیچ حاوی روغن می باشد. بویلر ها روغن را به وسیله ی مشعل های موجود به فشار و دمای مورد نظر می رسانند. بدین ترتیب بدون نیاز به زیاد کردن فشار می توانیم به دمای دلخواه برسیم. از این دستگاه در هر صنعتی که نیاز است دما را بیشتر از دیگ آب بالا ببریم می شود استفاده کرد. همچنین یکی از مهم ترین ویژگی هایی که بویلر ها دارند این است که می توانند برای انتقال حرارت و گرما تا حداکثر دمای ۳۵۰ درجه سانتیگراد در فشار پایین استفاده شوند.
اجزای بویلر روغن داغ
قسمت های اصلی تشکیل دهنده ی دیگ روغن داغ در اصل شامل یک دیگ، لوله های مارپیچ، روغن و کویل مارپیچ است؛ روال به کار گیری این اجزا با یک دیگر بدین صورت است که روغن با استفاده از پمپ در کویل مارپیچ به جریان می افتد. سپس به کمک مشعل ها روغن درون لوله ها گرم می شود. البته بویلر داغ از اجزا دیگری نیز تشکیل شده است:
• پوسته و بدنه
• کوئل های حرارتی
• درب ها و پایه ها
• پمپ
• سنسورها
• نشانگرهای دما و فشار
• شیرهای خروجی ورودی روغن
• مشعل
• ترموستات
• منبع ذخیره روغن
• پمپ پرکن خط
• تابلو و مدار فرمان
• تجهیزات کنترلی
• شیرآلات و اتصالات
انواع بویلر روغن داغ
دیگ های روغن داغ در صنعت به دو گروه افقی و عمودی تقسیم می شوند. هر یک از این مدل ها را باید با توجه به شرایط محیط، ظرفیت، فضای کارگاه، انتخاب کرد. معمولا بویلر های افقی در کارگاه هایی با ظرفیت کم و فضای محدود استفاده می شود؛ ولی دیگ های عمودی در صنایع بزرگی همانند پتروشیمی ها، نیروگاه های برق و… کاربرد دارند. همچنین بویلر ها را می توان بر اساس نوع سوخت مشعل نیز دسته بندی کرد که در این صورت به گروه های گازوئیل سوز، گاز سوز و چند گانه سوز تقسیم می شوند.
کاربرد دیگ های روغن داغ
در صنعت همیشه یک مشکل برای گرم کردن مواد به صورت مستقیم وجود داشته است؛ بعضی مواد که خود قابل اشتغال هستند را اگر در برابر شعله ی مستقیم قرار بدهیم باعث آتش سوزی میشود. صنعتگران و مهندسان برای حل این مشکل به ساخت ابزاری به اسم دیگ روغن داغ روی آوردند تا بتوان مواد را به صورت غیر مستقیم گرم کرد. در بیشتر سیستم های گرمایشی به علت مقرون به صرفه بودن از آب و دیگ بخار آب استفاده می کنند؛ اما این روش برای موادی همچون نفت و دیگر سیال های شبیه به نفت زیاد کاربردی نبود زیرا دیگ بخار آب امکان این را نداشت تا نقطه جوش را بسیار بالا آورد. همچنین از دیگر ایراد های دیگ بخار می توان به نیاز داشتن فشار زیاد اشاره. به همین دلیل یکی از مهم ترین مزیت هایی که بویلر های روغن داغ دارند داشتن نقطه جوش بالا است به طوری که این سیستم ها می توانند تا دمای بالای ۳۵۰ درجه ی سانتی گراد به صورت غیر مستقیم به مواد داخل دیگ حرارت انتقال بدهند. از دیگر کاربرد های بویلر های روغن داغ می توان به تامین حرارت در دمای بالا و فشار پایین اشاره کرد که این ویژگی باعث محبوبیت و کاربرد این سیستم ها در صنایع مختلفی اعم از قیر، چوب، نساجی، غذایی، شیمیایی، چرم، سیمان و روغن موتور شده است.
مزایای بویلر روغن داغ
بویلر های روغن داغ نسبت به دیگر دیگ های موجود در صنعت مزایای بسیاری دارند که وجود این مزایا باعث محبوبیت این نوع از سیستم ها شده است. برخی از مزایایی که می توانیم به آن اشاره کنیم شامل موارد زیر است:
• انتقال حرارت در دمای بیش از ۳۵۰ درجه ی سانتی گراد
• با افزایش دما فشار زیاد نمی شود.
• باعث ایجاد رسوب و ترک در محل نصبی نمی شود.
• ایمنی خیلی بیشتری نسبت به دیگ های بخار آب دارد.
• امکان تنظیم درجه ی حرارت وجود دارد.
• دیگ دچار مشکل کلسیفیکاسیون نمی‌شود.
• در زمستان یا تغییر شرایط آب و هوایی دچار یخ زدگی و ترک خوردگی نمی شود.
• نیاز به تهویه برای روغن نیست.
• امکان استفاده از چند نوع سوخت برای مشعل
• کم شدن هزینه پمپاژ
• استفاده کردن از فولاد های نسوز در جداکننده های مسیر های حرارتی داخل کوئل ها
• نگهداری و بهره برداری آسان
معایب دیگ روغن داغ
دیگ های روغن داغ همانند سیسم های دیگری که وجود دارند؛ علاوه بر مزیت ها معایبی نیز دارند. برخی از این معایب عبارتند از:
• قیمت گزاف روغن مورد استفاده در این دیگ ها
• روغن های حرارتی که در این بویلر ها استفاده می شوند به شدت قابلیت اشتعال دارند.
• برخی از روغن ها در دمای بالا دچار شکستگی می شوند و مانند قبل کارایی نخواهند داشت.
• با گذشت زمان روغن شاید خواص خود را از دست بدهد و نیاز به تعویض داشته باشد.
• امکان تشکیل لایه ی رسوبی روی سطوح گرم کننده وجود دارد.
بویلر روغن داغ چگونه کار می کند؟
طرز کار دیگ های روغن داغ به صورت زیر است:
۱ – ابتدا باتوجه به دمایی که نیاز داریم روغن مناسب را انتخاب می کنیم.
۲- سپس با ایجاد احتراق دمای روغن موجود درون لوله های مارپیچی افزایش پیدا می کند.
۳- گرمای مورد نظر به مقصد منتقل می شود. کارکرد این سیستم ها بدین صورت است که روغن های حرارتی درون لوله های به صورت یک حلقه گردش می کنند.
۴- در این حین نکته قابل توجه این است که تحت هیچ شرایطی گرمای موضعی ندهیم زیرا که اگر گرما به صورت یکنواخت و یکسان به لوله ها منتقل نشود؛ دمای روغن به صورت موقتی زیاد می شود.
مایعات درون دیگ ها معمولا از طریق مشعل های گازی، گازوئیلی، الکتریکی و یا با استفاده از سوخت مازوت به گردش در می آیند. همین طور شیر آلاتی که درون سیستم مورد استفاده قرار می گیرد باید از جنس فولاد باشد.
تمیزکاری بویلر روغن داغ چگونه است؟
در ابتدا به این نکته دقت داشته باشید که چون تمیز کردن دیگ روغن داغ یک عمل بسیار حساس است؛ توصیه می شود که در هنگام انجام دادن هر یک از این روش ها از یک متخصص کمک بگیرید. متخصصان شرکت آرمن بخار (آرمنکو) در این امر آماده‌ی راهنمایی شما هستند.
۱- اولین روشی که برای شستشوی بویلر پیشنهاد می شود شستشو به وسیله ی سیال می باشد. در این روش باید به این نکته دقت کنید که لوله های دیگ نباید زیاد کثیف باشند. سیالات در علم شیمی می توانند حلال یکدیگر باشند یعنی همدیگر را حل کنند. شست و شو با سیال به آسانی انجام میگرد و وقت کمی از شما خواهد گرفت.
۲- دومین روش استفاده از یک تمیز کننده ی سیستم فرآیند است. از این روش باید زمانی استفاده کنید که سیال ها با هیچ سیالی قابلیت حل شوندگی نداشته باشند و سیستم دارای رسوبات کربنی چسبناک سبک و ذرات معلق زیادی باشد یا سیستم به قدری بزرگ باشد که استفاده از سیال های حل شونده توجیه پذیر نباشد.
۳- سومین روش توربینی است این روش در واحد هایی توجیه دارد که تصفیه به درستی انجام نمی پذیرد. در این روش با استفاده از توربین لوله های دیگ تمیز می شوند. از جمله مزیت های اصلی این روش از بین بردن تمامی آلاینده ها و اکثر رسوبات است. ولی این را هم در نظر بگیرید که این دستگاه باعث لاغر شدن لوله های بویلر همچنین امکان گیر کردن توربین در زانو های لوله ی بویلر وجود دارد.
۴- در آخر برای جلوگیری از آسیب رساندن به دیگ به این نکته حتما دقت داشته باشید که تمیز کاری نباید در زمان محدود و به صورت کاملا فشرده انجام بگیرد چرا که باعث آسیب های جبران ناپذیر می شود. تمیز کاری باید در زمان مناسب و دمای مناسب انجام بگیرد. در ضمن پس از عملیات شستشو جهت شارژ اولیه دیگ هرگز از پمپ اصلی استفاده نکنید بلکه از یک شیلنگ تفلون بافت ضد زنگ با یک پمپ کوچک استفاده کنید.
نتیجه گیری
زمانی که در صنعت نیاز داریم تا از گرمایش غیر مستقیم استفاده کنیم، بهترین گزینه دیگ روغن داغ است. این سیستم ها توانایی انتقال حرارت به صورت غیر مستقیم در دمای بسیار بالا و فشار کم را دارند. همچین از دیگر مزیت این بویلر ها داشتن قیمت ایمنی بالاتر، امکان استفاده در محیط های بزرگ و کوچک می باشد. ساختار کلی بویلر روغن داغ شامل یک پوسته، لوله های مارپیچی و مشعل است که برای داشتن بیشترین کارایی باید گرما را کاملا یکسان و برابر به روغن داخل دیگ انتقال بدهیم. از مزایایی که دیگ های روغن داغ دارند میتوان به مواردی همچون عدم خوردگی، عدم یخ زدگی، صرفه جویی در سوخت اشاره کرد.
