رکوپراتور سیستمی است که با جریان متقابل است و یک مبدل حرارتی میباشد. از رکوپراتور برای بهینه سازی انرژی و بازیابی آن در واحدهای صنعتی استفاده میگردد. سیستمهایی که هوا نقش سیال خنک کننده را بر عهده دارد در ورودی و خروجی آنها رکوپراتور قرار میگیرد و هوا را از گرمای زائد تولید شده میگیرد.
میتوان گفت که رکوپراتور مبدلی حرارتی بوده که واحدهای صنعتی شیمیایی و پالایشگاهی و در چرخه های فرایند جذب آمونیاک آب و لیتیم برم آب و چرخه های تبریدی استفاده میگردد.
رکوپراتو در قسمت احتراق موتور گرمایی تعبیه میشود و حرارت مازاد تولید شده در خروجی را به قسمت فشرده سازی هوا برمیگرداند و این هوا به نسبت هوای تازه گرم تر است و موجب پیش گرم شدن هوای ورودی به محفظه احتراق میشود و نتیجه ی آن صرفه جویی در انرژی و احتراق بهتر است.
انتقال انرژی چگونه انجام میشود؟
فرایند انتقال حرارت از طریق تبادل میان جریان‌های هوا به طور معمول در مرحله ای انجام میشود که سیال تغییر فاز نداده باشد و گرماهای انتقال یافته صرفاً بر اثر تفاوت دمایی میان دو سیال یا گرماهای محسوس خواهند بود و همچنین در چنین فرایندهایی میزان رطوبت موجود در هوا تغییر نمی‌کند؛ ولی اگر رطوبت نسبی هوای برگشتی به اندازه‌ای بالا باشد که موجب بوجود آمدن چگالش درون دستگاه شود، فرایند حاوی لایه‌ای از آب در انتهای دستگاه خواهد شد که دارای گرمای نهان تبخیر است.
با وجود این شرایط، بخشی از لایه مایع جاری شده درون دستگاه در اثر تماس با هوا تبخیر شده و در نتیجه باعث بهبود فرایند انتقال حرارت، بالا رفتن دمای هوای ورودی به محفظه احتراق و نهایتاً افزایش بهره‌وری میگردد. در چنین حالتی تبادل انرژی درون دستگاه شامل تبادل محسوس و نهان میشود، یعنی علاوه بر اینکه اختلاف دما میان هوای تازه ورودی و هوای برگشتی از رکوپراتور وجود دارد، حرارت از طریق تبخیر آب نیز به هوا منتقل میشود و هوای خروجی، هوایی گرم‌تر و مرطوب‌تر نسبت به حالت پیشین خواهد بود. در مبحث گرمایش، تهویه و سیستم‌های تهویه مطبوع (به اختصار اچ‌وی‌ای‌سی)، رکوپراتورها به طور گسترده برای بازیابی حرارت از هوای خروجی و برگرداندن هوا به جو استفاده میشود.
دستگاه رکوپراتور از چه چیزی تشکیل میشود؟
رکوپراتور از مجموعه‌ای از ورق‌های موازی از جنس آلومینیوم، پلاستیک، فولاد ضد زنگ و الیاف مصنوعی تشکیل شده که به صورت یک در میان هر جفت از آنها در هم ادغام شده و تشکیل کانال‌هایی با زوایای معینی نسبت به هم می‌دهند که از درون آنها هوای ورودی و خروجی جریان می‌یابد. با شارش هوا، حرارت از هوا به صفحات یا بالعکس منتقل میشود.
